Autor: Almira Hurić, OR

Konsolidacija je proces spajanja osnovnih finansijskih izvještaja koji provode pravne osobe koje su matica u odnosu na podružnicu. Konsolidacija finansijskih izvještaja proizlazi iz situacije kada jedan poslovni subjekat stiče vlasništvo (dionice ili udjele) drugih pravnih subjekata, koji i nakon poslovnog spajanja ostaju posebni pravni subjekti. U ovoj situaciji, svako društvo nakon sticanja dionica ili udjela u drugom privrednom društvu zadržava svoju računovodstvenu evidenciju i sastavlja svoje finansijske izvještaje. Obveznici sastavljanja konsolidovanih izvještaja propisani su MSFI 10 – Konsolidovani finansijski izvještaji i MRS 28 – Ulaganja u pridružene subjekte i zajedničke poduhvate i Zakonom o računovodstvu i reviziji u FBiH, a porezno konsolidovanje propisano je i omogućeno pod određenim uvjetima Zakona o porezu na dobit Federacije Bosne i Hercegovine. Novi Zakon o računovodstvu i reviziji u FBiH značajno detaljnije obrađuje pitanje konsolidovanih izvještaja i za razliku od starog Zakona približava se Međunarodnim računovodstvenim standardima i Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja. Međutim isti se bazira na konvencionalnom pristupu krugu konsolidacije, bez prepoznavanja elemenata kontrole u skladu s MSFI-jem 10.

Autori: Prof.dr.sc. Senada Kurtanović, Mag.oec. Edin Avdić

Predmet istraživanja ovog rada je utvrđivanje uticaja digitalizacije na efikasnost internih kontrola kod proizvodnih preduzeća u BiH, te s tim u vezi opšti cilj istraživanja predstavlja identifikaciju i verifikaciju povezanosti digitalizacije sa efikasnosti internih kontrola. Kao osnovni instrument za prikupljanje podataka korišteni su anketni upitnici. Rad je strukuriran u tri cjeline. U prvom dijelu teorijski je razrađena tematika internih kontrola. U drugom dijelu nalaze se ključna saznanja o digitalizaciji poslovnih procesa, dok je empirijski dio istraživanja prikazan u trećem dijelu rada. Rezultati istraživanja ukazuju na potrebu i benefite implementacije savremenih rješenja u oblasti internih kontrola proizvodnih preduzeća u BiH.

Autor: Prof.dr.sc. Semina Škandro

Odgovor na očuvanje životne sredine i društveno odgovorno ponašanje pojedinaca i privrednih subjekta krije se u odgovornom ponašanju menadžera kroz implementaciju ESG principa i upostavu održivog poslovanja privrednih subjekata. Usvajanjem Direktive o nefinansijskom izvještavanju 2017. godine, broj 2014/95/EU ESG izvještavanje postalo je obaveza određenih velikih kompanija, grupa i kompanija od javnog interesa na području Evropske unije. Za razliku od finansijskog izvještavanja koje je formalizovano, jasno definisano, ESG izvještavanje nije strogo formalizovano, te je koncipiran tako da se kroz određene preporuke uskladi sa odabranim međunarodnim standardima. ESG izvještavanje predstavlja kvalitativnu prezentaciju kvantitativnih mjerenja o uticaju privrednog subjekta na životnu sredinu, društveno okruženje i način upravljanja organizacijom. Izazov za računovodstvenu profesiju ogleda se u ustrojstvu, funkcionisanju i unapređenju ESG izvještavanju i različitog poimanja ESG izvještavanja kod menadžera. ESG (environmental, social, governance) izvještavanja je proces kreiranja i objavljivanja izvještaja od strane privrednih subjekta o njihovom uticaju na životnu sredinu, društveno okruženje i način upravljanja organizacijom. Cilj ovog rada je ukazati na obavezu ESG izvještavanja, te izazove koji se nalaze pred računovodstvenom profesijom stupanjem na snagu ove obaveze za obveznike izvještavanja.

Autor: Dr.sc. Gordana Lazović

Forenzičko računovodstvo i revizija su od izuzetnog značaja kada su u pitanju kriminalne radnje u finansijskim izvještajima. U svakodnevnom životu postoje mnogi razlozi zbog kojih će određena osoba učiniti krivično delo u vidu malverzacija finansijskih izveštaja, a ti razlozi su brojni, od pritisaka na poslu ili u životu, primjetnih mogućnosti, do opravdavajućih stavova. Forenzička revizija vrši se, uglavnom, u okolnostima kada se sumnja ili naslućuje mogućnost pojave kriminalnih radnji u finansijskim izveštajima. Da bi revizor svojim iskustvom i stručnošću mogao pomoći u pronalaženju finansijskih malverzacija i njihovom otklanjanju, mora da poseduje široki spektar znanja i vještina koji se ne odnose samo na računovodstvo i reviziju već i druge sposobnosti u vidu ekonomskog, pravnog, kriminološkog, psihološkog i sociološkog aspekta. Takođe, revizor mora imati i razvijenu intuiciju, ispitati sitne detalje ali i istovremeno sagledati širu sliku.

Autor: Prof. dr. sc. Kadrija Hodžić

Rezultati brojnih istraživanja nedvosmisleno otkrivaju da je ekonomski rast među najvažnijim faktorima koji pokreće klimatske promjene. Viši nivo ekonomske aktivnosti podrazumijeva veću upotrebu energije. Klimatske promjene ne samo da ograničavaju ekonomski razvoj i rast, nego i prijete ekonomskim kolapsom civilizacije, pa je temeljno pitanje da li je nastavak ekonomskog rasta po dosadašnjem neoklasičnom pristupu izvodljiv i uopšte poželjan. Pa ipak, uprkos širokoj saglasnosti da ekonomski rast doprinosi klimatskim promjenama, stavovi o tome da li se nastavak ekonomskog rasta može pomiriti sa ublažavanjem klimatskih promjena oštro se razlikuju. U kontekstu naučne i javne rasprave o tome kako uskladiti ekonomsko blagostanje sa održivošću životne sredine iznosi se širok spektar pogleda i narativa. Na početku 21. stoljeća su iskristalizirana četiri pristupa o ovom pitanju: nasuprot tradicionalnom pristupu (neoklasično viđenje izvora ekonomskog rasta) stoje s jedne strane zagovaranja zelenog rasta i koncept održivog razvoja, a s druge ideja odrasta, a zadnjih nekoliko godina razrađuju se i gledišta zelene teologije. Svaki od pristupa nudi odgovarajuće perspektive za očuvanje životne sredine i ostvarivanje ekonomskog blagostanja, ali imaju različite naglaske i pristupe. Cilj ovog priloga je proširiti razumijevanje razloga divergentnih ocjena ovih pristupa o socijalnoj validnosti koncepta ekonomskog rasta, te otvoriti tezu o njihovoj komplementarnosti i mogućem međusobnom nadopunjavanju.

Autori: Doc.dr.sc. Spasenija Mirković, Milka Blagojević, dipl.ecc.

U današnjim uslovima poslovanja, uticaj tehnologije na stvaranje konkurentske prednosti, bez obzira na veličinu i vrstu kompanije, nikada nije bio jači. Pod uticajem korišćenja tehnologije globalna ekonomija prolazi kroz digitalnu transformaciju, i to se dešava ogromnom brzinom. Današnjom ekonomskom realnošću dominira aktivnost koja proizilazi iz milijardi online konekcija među ljudima, preduzećima, uređajima, podacima i procesima. Okosnica digitalne ekonomije jeste hiperkonekcija. Svi su u nekoj vezi, što znači rastuću povezanost ljudi, organizacija i uređaja koja proizilazi iz interneta, mobilne tehnologije, smart uređaja i internet konektovanih objekata. Digitalizacija je uslovila da dio ekonomije drugačije funkcioniše. Zato se definicija digitalne ekonomije ne može iscrpiti na staroj definiciji ekonomije kao nauke čiji je zadatak „racionalna upotreba oskudnih resursa“. Digitalna ekonomija nije ekonomija oskudnih resursa, nego ekonomija obilja, ekonomija besplatnih stvari. Ona je više od ekonomije jer predstavlja mrežu globalnih aktivnosti (ne samo ekonomskih). Bazirana je na internetu, tj. hiperkonekcijama i funkcioniše putem digitalne tehnologije i elektronskih transakcija. Zasnovana je na informacijama, znanju i idejama. Iako neke modele i poslovne obrasce „uništava“, ne može se reći da u potpunosti ukida staru ekonomiju. Digitalna transformacija u Bosni i Hercegovini se postepeno ubrzava. Ipak, njen puni potencijal i dalje nije iskorišten. Digitalna transformacija ne podrazumijeva samo nove tehnologije, nego zahtijeva reorganizaciju struktura, radnih procesa, vještina, kulture i načina razmišljanja. Jedan od ključnih elemenata inovacija jesu mladi ljudi. To je ekstremno bitno u kontekstu BiH, gdje je prisutna tendencija masovnog napuštanja zemlje upravo mladih ljudi. Stoga, kreiranje sistema i razvoj digitalizacije može ponuditi razne prilike i perspektive za mlade ljude da izraze svoj talenat ovdje u BiH, umjesto negdje drugo.

Autor: Prof. dr Veljko Trivun

Zeleno pranje jeste proces vršenja lažnog pritiska ili korištenje obmanjujućih (lažnih) informacija o tome koliko su proizvodi kompanije ekološki prihvatljivi. Zeleno pranje uključuje iznošenje neosnovanih tvrdnji da se potrošači obmanu, da povjeruju da su proizvodi jedne kompanije ekološki prihvatljivi, i da imaju veći pozitivan uticaj na životnu sredinu. Time su ti proizvodi i prihvatljiviji za potrošače a sama kompanija ostvaruje veće ekonomske efekte. Greenwashing je igra riječi iza izraza whitewashing ili „izbjeljivanje“, što znači korištenje lažnih informacija za namjerno skrivanje neispravnosti kod proizvoda, pogreški, lažnih svojstava proizvoda a sve u pokušaju da se stanje učini manje loše nego što jeste. U ekonomskom pogledu cirkularna ekonomija jeste model proizvodnje i potrošnje koji uključuje dijeljenje, iznajmljivanje, ponovnu upotrebu, popravak, obnovu i recikliranje postojećih materijala i proizvoda što je duže moguće. Na taj način se produžava životni ciklus proizvoda.